Αν υπάρχει ένα θέμα που όλοι συμφωνούμε ( από νεοφιλελεύθερους ως κομμουνιστές) είναι ότι το «κράτος πρόνοιας» περνάει μια βαθιά κρίση. Για πολλά χρόνια οι πολίτες είχαν συνηθίσει την κοινωνική πολιτική να την παρέχει το κράτος. Σήμερα η υποχρηματοδότηση και η αναποτελεσματικότητα του κράτους πρόνοιας είναι δεδομένη. Όμως η κοινωνία ψάχνει τρόπους να ικανοποιήσει κοινωνικές ανάγκες. Ήδη έχει αρχίσει η εμπλοκή θεσμών που δεν ανήκουν στην σφαίρα ελέγχου της δημόσιας διοίκησης και του κράτους πρόνοιας που στοχεύουν στην κοινωνική συνοχή. Πιο συγκεκριμένα αναφερόμαστε στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, στην Οικογένεια και στις Εταιρείες που αναπτύσσουν δράσεις με Κοινωνική Ευθύνη.
Η απάντηση των σύγχρονων κοινωνιών στο μεγάλο κενό που αφήνουν η αναλγησία της αγοράς και η ανεπάρκεια του κράτους, είναι η ανάπτυξη εθελοντικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων που παράγουν κοινωνική πολιτική. Για πολλούς αυτή η τάση είναι η νέα πολιτικοποίηση. Επιπλέον κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι είναι η σύγχρονη έκφραση της επανάστασης αφού είναι μοναδικό φαινόμενο ομάδες που δεν κατέχουν εξουσία να παράγουν πολιτική. Αυτή η τάση έχει αναπτυχθεί πολλές φορές με φαινόμενα διαπλοκής. Ουσιαστικά ορισμένες από τις ΜΚΟ μετά από ένα διάστημα παραγωγής έργου εντάσσονται σε μια λογική χρηματοδότησης από το «κράτος», που όπως αναφέραμε πριν υποχρηματοδοτεί τις δικές του υπηρεσίες. Παρόλα αυτά το συνολικό έργο των ΜΚΟ κρίνεται σημαντικό και αναντικατάστατο. Οι πρωτοβουλίες των εθελοντών μπορούν να ακουμπήσουν με επιτυχία θέματα που κανένας άλλος μηχανισμός δε θα μπορούσε.
Άλλος ένας «άτυπος» φορέας άσκησης κοινωνικής πολιτικής, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η δική μας που δεν ήταν ποτέ αναπτυγμένο το κοινωνικό κράτος, είναι η οικογένεια. Η οικογένεια σήμερα αναλαμβάνει το κόστος για τις υπηρεσίες φροντίδας ανήμπορων μελών της. Αυτή η απαίτηση δημιουργεί συνθήκες για την αλλαγή της παραδοσιακής μορφής της οικογένειας. Η σύγχρονη κοινωνία έχει κάνει μια σημαντική επιλογή. Επιθυμεί την αξιοποίηση όλων των μελών της, μ άλλα λόγια έχει ανάγκη όλοι οι πολίτες να είναι παραγωγικοί. Έτσι η κοινωνία ορθά θα συνεχίσει να επιθυμεί την εργασία και μόρφωση της γυναίκας με αποτέλεσμα αυτή να κάνει δική της οικογένεια σε μεγαλύτερη ηλικία απ’ ότι στο παρελθόν. Επίσης υπάρχει μια τάση για λιγότερα παιδιά. Τις τελευταίες δεκαετίες θεωρείται ότι τα 2 παιδιά είναι το «ιδανικό» νούμερο για μια οικογένεια. Με όλες αυτές τις αλλαγές δεν είναι καθόλου απίθανο στο μέλλον να θεωρείται το ένα.
Τέλος αναπτύσσεται η έννοια της «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης» που ουσιαστικά απευθύνεται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Υπάρχουν ενέργειες των επιχειρήσεων που αποσκοπούν στην συμβολή αντιμετώπισης περιβαλλοντικών και κοινωνικών ζητημάτων. Για παράδειγμα μια εταιρεία που αναλαμβάνει πρωτοβουλίες διαχείρισης των αποβλήτων της ώστε να μην επιβαρύνει το περιβάλλον, ή επιλέγει προσωπικό χωρίς να επηρεάζεται από στερεότυπα και προκαταλήψεις συμβάλλει άμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος και στην κοινωνική συνοχή.
Οι ανθρώπινες κοινωνίες αλλάζουν. Μαζί τους αλλάζουν όχι μόνο τα προβλήματα αλλά και οι τρόποι αντιμετώπισης. Ο καθένας από μας καλείται να αναλάβει προσωπικά την δική του ευθύνη στο επίπεδο δράσης που του αντιστοιχεί. Ταυτόχρονα η σύγχρονη δημόσια διοίκηση οφείλει να στηρίξει όλες αυτές τις προσπάθειες.
